Nowa struktura Jednolitego Pliku Kontrolnego CIT („JPK CIT”) weszła w życie na początku bieżącego roku. Obecnie (za rok podatkowy rozpoczynający się po 31 grudnia 2024) obowiązek prowadzenia ksiąg w zgodzie z nowymi regulacjami dotyczy wyłącznie największych podatników podatku dochodowego od osób prawnych, których roczny przychód podatkowy przekroczył w poprzednim roku podatkowym 50 milionów euro lub podmiotów należących do podatkowych grup kapitałowych.

Wprowadzone ułatwienia

W pierwszym roku obowiązywania przepisów ustawodawca zdecydował się na wprowadzenie pewnych ułatwień we wdrożeniu nowych obowiązków, polegających na wyłączeniu części elementów podlegających raportowaniu JPK CIT.

Wyłączenia te dotyczą ksiąg prowadzonych za rok podatkowy rozpoczynający się po dniu 31 grudnia 2024, a przed dniem 1 stycznia 2026 r. i polegają na zwolnieniu z obowiązku raportowania struktury logicznej JPK_ST_KR oraz większości elementów struktury logicznej JPK_KR_PD, tj. węzła RPD, numeru identyfikacji podatkowej kontrahenta czy numeru identyfikującego fakturę w KSeF. W związku z tym, w pierwszym roku obowiązywania przepisów jedynym elementem, który powinien być wdrożony i zaraportowany w przewidzianym terminie przez największych podatników CIT są znaczniki identyfikujące konta księgowe. Znaczniki te nie są jednak obowiązkowe w przypadku podatników sporządzających sprawozdania finansowe zgodnie z MSR oraz MSSF.

Sprostanie nowym obowiązkom

Wdrożenie nowego sposobu raportowania JPK CIT, tak aby transakcje księgowane przez podatników CIT objętych tym obowiązkiem już od 1 stycznia 2025 r. były ujęte w nowym schemacie raportowania, wymagało podjęcia działań mających na celu dostosowanie posiadanych systemów finansowo-księgowych oraz aktualizacji wewnętrznych procesów związanych z ewidencją podatkową. Najwięksi podatnicy CIT, z uwagi na dużą złożoność prowadzonej działalności gospodarczej, sprostać musieli wielu wyzwaniom zarówno związanym z krótkim okresem na wdrożenie zmian, jak i polegających na konieczności dostosowania posiadanych ewidencji i bieżących procesów do nowych regulacji.

Należy przy tym podkreślić, że prace te powinny były być wykonane jeszcze przed 1 stycznia 2025 r. w celu umożliwienia prowadzenia ksiąg rachunkowych zgodnie z nowymi obowiązkami już od pierwszego dnia roku podatkowego, za który składany będzie pierwszy plik JPK_KR_PD.

Co więcej, wprowadzenie przez ustawodawcę znaczników identyfikujących konta ksiąg wykazywanych według słownika znaczników przewidzianych w załącznikach do Rozporządzenia MF z dnia 16 sierpnia 2024 r. w sprawie dodatkowych danych, o które należy uzupełnić prowadzone księgi rachunkowe podlegające przekazaniu na podstawie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2024, poz. 1314), sprawiło, że ustawodawca w pewien sposób wprowadził wymagany od podatników na potrzeby raportowania JPK CIT plan kont. To z kolei przełożyło się na dodatkowy obowiązek podatników polegający na konieczności zmapowania obowiązujących już u podatników kont do wymaganego przez ustawodawcę planu kont i przewidzianych znaczników. Takie rozwiązanie ustawodawcy w wielu wypadkach wiązało się ze zmianą posiadanego planu kont w celu dopasowania go do wprowadzonych regulacji.

Dostosowanie posiadanych systemów i procesów do nowo obowiązujących regulacji w zakresie raportowania JPK CIT było dla największych podatników CIT tym bardziej trudne, z uwagi na wielość danych oraz ich źródeł, które powinny były być wzięte pod uwagę przez podatników.

W konsekwencji, samo wdrożenie nowego schematu raportowania JPK CIT w większości przypadków związane było z indywidualnym projektem – rozwiązaniem przewidzianym dla konkretnego podatnika, uwzględniającym charakterystykę działalności gospodarczej, posiadane procesy, ewidencje danych, praktyki oraz wdrożone już systemy finansowo-księgowe.

Czy wprowadzone przez ustawodawcę wyłączenia mają w praktyce zastosowanie?

Złożoność wymaganych prac wdrożeniowych spowodowała, że opracowanie odpowiednich rozwiązań IT, nowych procesów ewidencyjnych czy kompleksowego zgromadzenia danych koniecznych do spełnienia obowiązków związanych z raportowaniem, przekształcało się zazwyczaj w projekt indywidualny, który całościowo objął wszystkie elementy i zmiany konieczne do wdrożenia (włączając w to zwolnienia przewidziane przez ustawodawcę).

Tym samym, choć ustawodawca w celu ułatwienia podatnikom dostosowania się do nowych regulacji, wyłączył część elementów spod obowiązku ich raportowania w pierwszym roku obowiązywania wprowadzonych zmian, w praktyce, z uwagi na kompleksowy charakter projektów wdrożeniowych, przewidziane ułatwienia nie wpłynęły jakkolwiek na poziom i zakres prac koniecznych do wykonania.

źródło: Klaudia Szerszeń, Senior Tax Consultant, ASB Group