Oszacowanie niezbędnej potrzebnej przestrzeni w magazynie wymaga dokładnego zrozumienia rodzajów produktów, ich ilości, wymagań dotyczących przechowywania oraz wszystkich innych czynników mających wpływ na kształt magazynu, takich jak maszyny, obszar roboczy i potencjalny wzrost. Znaczący wpływ na te szacunki mają jednostki składowane w magazynie, ponieważ ich określenie pokazuje, jak zostanie wykorzystana dostępna powierzchnia. Sposób, w jaki produkty są składowane, organizowane i przemieszczane, wpływa bezpośrednio na efektywność przestrzeni magazynowej.
W magazynie można spotkać różne rodzaje jednostek składowania, które różnią się od siebie w zależności od rodzaju przechowywanych towarów i preferowanego systemu magazynowania. Rozmiar, forma, kształt składowanych materiałów oraz ich ilość – każdy ten czynnik musi być przeanalizowany, aby wybrać optymalny projekt magazynu. Wśród najczęściej spotykanych jednostek składowanych w magazynie możemy wyróżnić:
- Jest jednym z najpopularniejszych sposobów składowania towarów. Jest to platforma zwykle wykonana z drewna, metalu lub plastiku, na której można umieścić towary. Wielkość i rodzaj palety są dobierane indywidualnie według rodzaju produktów ich wagi, rozmiaru, warunków przechowywania i metody manipulacji.
- Pojemnik lub skrzynia. Pojemniki są używane do przechowywania mniejszych towarów lub komponentów. Charakteryzują się różnymi rozmiarami i kształtami, zazwyczaj wykonane są z tworzywa sztucznego. Zarówno skrzynie, jak i pojemniki mogą być stosowane na regałach półkowych lub umieszczane na paletach. Pojemniki zapewniają również dodatkową ochronę dla przechowywanych materiałów, chronią je przed uszkodzeniami, wilgocią, kurzem, wstrząsami czy zanieczyszczeniami.
- Są jednostkami składowymi wykorzystywanymi w międzynarodowym transporcie morskim i kontenerowym. Są to duże metalowe skrzynie, które mogą pomieścić wiele palet lub towarów.
- Są powszechnie używane do składowania i transportu różnych produktów. Kartony są dostępne w różnych rozmiarach i kształtach, co pozwala na dopasowanie ich do różnych typów materiałów i magazynowych potrzeb. Kartony mogą być umieszczane na regałach, na paletach lub w innych jednostkach składowych. Dodatkową zaletą używania kartonów jako jednostki składowania jest fakt, że są lekkie i łatwe do przenoszenia przez pracowników magazynowych.
- W workach zazwyczaj przechowuje się sypkie produkty, takie jak zboże, cement, nawozy itp. W workach zastosowana jest wytrzymała tkanina lub plastikowa folia, która chroni zawartość. Worki mogą być składowane na paletach lub w stosach.
- Bęben. Bębny są stosowane do przechowywania płynów, past, proszków
lub zwiniętych materiałów, takich jak przewody czy taśmy. Bębny mogą być wykonane
z metalu, plastiku lub drewna. Mogą być przechowywane na regałach lub na specjalnych stojakach.
To tylko kilka przykładów jednostek składowanych w magazynach. Istnieje wiele innych rodzajów, w zależności od potrzeb i specyfiki branży. Ważne jest, aby dobrać odpowiednie jednostki składowe, które zapewnią optymalne wykorzystanie przestrzeni magazynowej
i bezpieczne przechowywanie towarów.
Powierzchnia magazynu jest realnym kosztem dla przedsiębiorstwa. Są to koszty związane z wynajmem zakupem, utrzymaniem, logistyką wewnętrzną i rozbudową magazynu. Jeśli powierzchnia magazynowa nie jest efektywnie wykorzystywana, może to prowadzić do marnotrawstwa miejsca, konieczności wynajmu dodatkowych powierzchni lub braku możliwości przechowywania odpowiedniej ilości towarów. To z kolei może wiązać się
z dodatkowymi kosztami.
Planując optymalny układ magazynu, ważne jest dobranie odpowiednich jednostek składowania, co pozwoli oszacować niezbędną powierzchnię. Dodatkowo należy zwrócić uwagę na powierzchnie, które będą zawsze występowały w magazynie, a nie są przeznaczone pod składowanie (część socjalna, biurowa, przestrzeń robocza). Typowe rozwiązania magazynowe obejmują regały paletowe, regały do ciężkich i lekkich obciążeń, regały wspornikowe i pojemniki.
Składowanie blokowe
Składowanie blokowe towaru na paletach może odbywać się w regałach, co jest najpopularniejszą formą magazynowania, lub bezpośrednio na podłodze. Przestrzeń pionowa w większości hal jest często niewykorzystanym elementem składowania w magazynie. Rozbudowa regałów w górę zwiększa przestrzeń dostępną na zapasy przy minimalnych kosztach, ponieważ można po prostu budować na istniejących strukturach. Stosowanie regałów paletowych pozwala na wykorzystanie pionowej przestrzeni, co zwiększa pojemność magazynu. Składowanie na regałach pozwala również na minimalizację przestrzeni międzyregałowej, czyli przestrzeni między jednym regałem a drugim.
Jest to rozwiązanie tanie, daje dużą swobodę i elastyczność w aranżacji magazynu. Należy jednak pamiętać, że dla obsługi regałów paletowych potrzebne jest więcej miejsca na procesy manipulacyjne, związane z obsługą palet przez wózki widłowe. W zależności od tego, jak wysoki jest magazyn przemysłowy, może być konieczne uzyskanie pozwolenia na wysokie składowanie.
Składowanie przepływowe
Składowanie w regałach przepływowych jest stosowane dla jednostek paletowych, pojemnikowych i kartonowych. Zastosowanie regałów, które pomagają w przepływie materiałów (materiał jest wprowadzany z jednej strony i przepływa przez urządzenie na drugą stronę), pozwala na optymalne wykorzystanie powierzchni magazynu. Ten typ składowania wymusza jednak konieczność ładowania jednostek w określony sposób i wiąże się z dużym kosztem na pierwszym etapie inwestycji.
Składowanie w pojemnikach i kartonach
Składowanie materiałów w pojemnikach ma wiele korzyści i może przynieść wiele ułatwień w procesie przechowywania i transportu. Pojemniki zapewniają ochronę dla składowanych materiałów, łatwą segregację i organizacje towarów w magazynie. Dzięki jednolitemu kształtowi pojemników możliwe jest właściwe wykorzystanie dostępnej przestrzeni w magazynie. Pojemniki mogą być stosowane w systemach regałowych, stelażach czy kontenerach, co pozwala na efektywne zagospodarowanie miejsca i zwiększenie pojemności magazynu.
W tabeli przedstawiono optymalne zapotrzebowanie na miejsce do przechowywania ze względu na składowane jednostki.
| Przeznaczenie i rodzaj jednostki | Powierzchnia w układzie magazynu | Typ / rodzaj regału |
| Ładunki w przedziale wagowym od 500 do 1200 kg | 0,8 m x 1,2 m dla jednostki | Regał paletowy statyczny / regały obsługiwane automatycznie |
| Ładunki ciężkie, powyżej 1200 kg | 0,85 m x 1,25 m dla jednostki | Regały paletowe do ciężkich ładunków |
| Ładunki lekkie, poniżej 500 kg | 0,4 m x 0,6 1,2 m dla jednostki | Regały paletowe do lekkich ładunków |
| Ładunki lekkie, obsługiwane ręcznie, 5-25 kg | 0,4 m x 0,6 m dla jednostki | Regały półkowe / antresole |
| Ładunki ponadgabarytowe | Zależne od charakterystyki ładunku | Regały wspornikowe i regały specjalne |
| Luźne przechowywanie części i materiałów | 0,3 m x 0,4 m dla jednostki | Pojemniki, pudełka, kartony |
Jeśli główną jednostką składowania jest paleta, należy rozważyć wybór przestrzeni o odpowiedniej wysokości, aby wykorzystać przestrzeń pionową. Jeśli palety są stabilne i można je układać jedną na drugiej, zastosowanie regałów paletowych jest uzasadnione. Regały umożliwiają składowanie palet w układzie pionowym, co minimalizuje miejsce zajmowane na podłodze.
Składowanie towarów ponadgabarytowych często wymaga większej przestrzeni w poziomie. Wynika to przede wszystkim z dużych niestandardowych wymiarów. Konieczne jest też zapewnienie odpowiednio dużej przestrzeni do manewrowania i przemieszczania się pomiędzy ładunkami dla personelu i wózków widłowych.
Składowanie pojemników, które są stabilne, mają regularny kształt i są obsługiwane przez operatorów, nie wymaga składowania w wysokim magazynie. Natomiast będzie potrzebne więcej przestrzeni na manipulację pomiędzy jednostkami. Przy standardowych dostępnych wysokościach hal magazynowych warto również w takie rozwiązanie wkomponować system podestów i antresoli. Pojemniki mogą być składowane na regałach półkowych, na paletach lub bezpośrednio na podłodze.
Koszty, nakłady, inwestycje
Pomijając koszty manipulacyjne, koszty transportu i procesów informacyjnych, koszt składowania zapasów w magazynie stanowi 30–40% kosztów magazynowania. Optymalne zaprojektowanie powierzchni magazynowej musi uwzględniać specyficzne potrzeb i wymagania dotyczących składowanych jednostek. Ilość fizycznej powierzchni w magazynie może być taka sama, ale różne jednostki mogą wymagać różnych konfiguracji, układów i systemów składowania, co wpływa na efektywne wykorzystanie dostępnej przestrzeni.
Każdy magazyn jest unikalny i jego wielkość oraz kształt zależą od specyficznych potrzeb i wymagań danej organizacji. Projektowanie i dostosowywanie magazynu do konkretnych warunków wymaga analizy, planowania oraz uwzględnienia bezpieczeństwa i efektywności operacji logistycznych. Określenie prawidłowej jednostki składowania jest dobrym krokiem do oszacowania niezbędnej powierzchni, a co za tym idzie – do wyboru optymalnego projektu magazynu.
autor: Lucyna Trzeciak – Absolwentka Politechniki Opolskiej, posiada kilkuletnie doświadczenie w projektowaniu nowoczesnych, automatycznych systemów magazynowych. Obecnie pełni funkcję Inżyniera Procesów Logistycznych oraz Konsultanta w firmie SmartProject. Dodatkowo, posiada praktyczną wiedzę w obszarze projektowania procesów magazynowych, którą skutecznie wykorzystuje w różnorodnych gałęziach przemysłu, logistyce i branży e-commerce.
